Μαθησιακές δυσκολίες στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Η δυσλεξία, γνωστή τα τελευταία χρόνια ως «ειδική μαθησιακή δυσκολία στη γραφή και στην ανάγνωση», συνιστάται στην αδυναμία των μαθητών/ τριών να αποκτήσουν τις γλωσσικές ιδιότητες που σχετίζονται με την ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία και την επεξεργασία της πληροφορίας και την οποία δεν δικαιολογεί η ηλικία, οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες και το νοητικό επίπεδο του παιδιού.

Τα κύρια συμπτώματα της μαθησιακής αυτής δυσκολίας είναι η αργή και με πολλά λάθη ανάγνωση, η δυσανάγνωστη γραφή και η υπερβολική και ασταθής ανορθογραφία, καθώς και η δυσκολία απόδοσης με συνεχή λόγο του περιεχομένου ενός κειμένου, ενώ ο προφορικός λόγος δεν επηρεάζεται αρνητικά από αυτήν. Ο δυσλεξικός μαθητής κουράζεται εύκολα από το διάβασμα και συχνά παρουσιάζει διάσπαση προσοχής. Είναι μια μαθησιακή δυσκολία που εξακολουθεί να προκαλεί διαφωνίες, αμφιβολίες και σύγχυση λόγω κυρίως της ελλιπούς γνώσης των αιτιών που τη δημιουργούν. Μια δυσκολία που δημιουργεί προβλήματα εκπαιδευτικά, ψυχολογικά και κοινωνικά επηρεάζοντας κάθε πλευρά της προσωπικότητας και της εξέλιξης του παιδιού.[1]

Η δυσλεξία δεν πρέπει να συγχέεται με τη δυσορθογραφία, η οποία είναι μαθησιακή δυσκολία που αφορά μόνο την ορθογραφία, ούτε με τη δυσγραφία που έχει να κάνει με την κακογραφία αλλά και τη δυσαρθρία που έχει σχέση με δυσκολίες άρθρωσης του λόγου.[2]

         Από διάφορες έρευνες γνωρίζουμε πως η δυσλεξία συναντάται συχνότερα στα αγόρια απ’ ότι στα κορίτσια και σε αναλογία 4 προς 1. 
Η αλλαγή σχολικής βαθμίδας αποτελεί για τους μαθητές μία δύσκολη διαδικασία, η οποία μάλιστα είναι δυσκολότερη, όταν γίνεται σε μικρή ηλικία, γιατί μεταβάλλεται η δομή και η λειτουργία του πλαισίου με το οποίο είχαν ήδη εξοικειωθεί οι μαθητές.

Οι νέες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στο γυμνάσιο όπως είναι αναμενόμενο λειτουργούν πιο πιεστικά για τους μαθητές, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες.

Ο δυσλεξικός μαθητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Στην εφηβεία οι δυσλεξικού μαθητές αποτελούν μια εξαιρετικά ανομοιογενή ομάδα. Σχεδόν κανένας τους δε μοιάζει με τον άλλον. Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το δυσλεξικό του πρόβλημα. Κάθε δυσλεξικό παιδί μπαίνει στη θυελλώδη περίοδο της εφηβείας έχοντας ξεπεράσει άλλο λίγα, άλλο πολλά, άλλο τα βασικά και άλλο τα πιο ασυνήθιστα από τα πολυπληθή συμπτώματα της δυσλεξίας[1]. Τα περισσότερα δυσλεξικά παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία έχοντας τη γεύση της σχολικής αποτυχίας και της απόρριψης, το συναίσθημα της ανασφάλειας, το φόβο για το αύριο και την επαγγελματική αποκατάσταση, το παράπονο πως η προσπάθειά τους σπάνια αμείβεται. Αλλά αφήνουν πίσω τους την παιδική ηλικία έχοντας καταλάβει και δεχτεί το πρόβλημά τους. Έρχονται στο γυμνάσιο με ενθουσιασμό και αισιοδοξία για να διαπιστώσουν σύντομα πως αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες του καθηγητή, στις διδακτικές του μεθόδους, στην ακαμψία των εκπαιδευτικών τεχνικών και στρατηγικών του.[2]
Μερικές φορές όμως συμβαίνει η δυσλεξία να εκδηλώνεται στην εφηβεία, αφού ο μαθητής πέρασε από το δημοτικό χωρίς προβλήματα. Έχει συμβεί δηλαδή το φαινόμενο να εκδηλώνεται δυσλεξία για πρώτη φορά στη Β’ ή Γ’ γυμνασίου. Αυτό μπορεί να οφείλεται κυρίως στην προσθήκη δεύτερης γλώσσας, όταν αρχίζει η διδασκαλία μιας δεύτερης γλώσσας, υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστούν επιπρόσθετες δυσκολίες στην επεξεργασία των γλωσσικών πληροφοριών.
Η δυσλεξία πλήττει ιδιαίτερα την αυτοεκτίμηση των δυσλεξικών μαθητών γιατί συναισθάνονται άμεσα τη δυσκολία τους να ανταποκριθούν ικανοποιητικά, όπως οι άλλοι συμμαθητές τους, στις μαθησιακές απαιτήσεις. Επομένως, είναι αναγκαίο να τους παρασχεθεί ψυχοσυναισθηματική στήριξη, ενίσχυση, ενθάρρυνση και διακριτική εξατομικευμένη διδακτική καθοδήγηση. 

---

[1] Πολυχρονοπούλου, Σταυρούλα (1990). Ο δυσλεξικός έφηβος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων – ΥΠΕΠΘ – Εδική Γραμματεία Ειδικής Αγωγής, σ.σ. 6-7.

[2] Μάρκου, Σπύρος (1996). Δυσλεξία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σ. 150.

---

[1] Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, Δ/νση Σπουδών Δ/θμιας Εκπαίδευσης, Δ/νση Σπουδών Π/θμιας Εκπαίδευσης, Δ/νση Ειδικής Αγωγής (2000). Τρόπος εξέτασης δυσλεξικών μαθητών/τριών. Αθήνα, §1. http://jmk.su.se/global99/access/dyslexia/meddysl.html

[2] http://pieria.forthnet.gr/simb1/index.html

Μ. Πατσίδου